Różnice indywidualne w skłonności do kupowania impulsywnego. Konstrukcja i walidacja skali pomiarowej

Autor

  • Agata Gąsiorowska Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu

DOI:

https://doi.org/10.14659/PJOEP.2013.04.01

Słowa kluczowe:

kupowanie impulsywne, różnice indywidualne, kwestionariusz

Abstrakt

Dotychczasowe badania nad zakupami impulsywnymi sugerują istnienie indywidualnych różnic w zakresie skłonności do takiego sposobu kupowania. Niniejszy artykuł prezentuje wyniki badań, których celem była konstrukcja i weryfikacja wielowymiarowej skali do pomiaru skłonności do kupowania impulsywnego (SKI). Skala ta składa się z pięciu podwymiarów, reprezentujących emocje związane z zakupami, poczucie nacisku podczas zakupów, przyjemność z nich czerpaną, odczuwanie żalu pozakupowego i brak rozwagi podczas kupowania. Do weryfikacji struktury czynnikowej nowej skali wykorzystano zarówno eksploracyjną, jak i konfirmacyjną analizę czynnikową. Wyniki badań walidacyjnych przeprowadzonych na kilku zróżnicowanych grupach osób badanych wskazują na zadowalającą rzetelność nowej skali, ocenianą jako spójność wewnętrzna i stabilność bezwzględna, oraz na jej dobrą trafność zewnętrzną.

Bibliografia

Baumeister, R.F. (2002). Yielding to temptation: self control failure, impulsive purchasing, and consumer behavior. Journal of Consumer Research, 28(4), 670-676.

Baumgartner, H ., Steenkamp, J.B.E.M. (1996). Exploratory consumer buying behavior: Conceptualization and measurement. International Journal of Research in Marketing, 13, 121-137.

Beatty, S.E., Ferrell, M.E. (1998). Impulse buying: modeling its precursors. Journal of Retailing, 74(2), 169-191.

Bellenger, D.N., Korgaonkar, P.K. (1980). Profiling the recreational shopper. Journal of Retailing, 56, 77-92.

Bellenger, D.N., Robertson, D.H., H irschman, E.C. (1978). A pragmatic concept of impulse purchasing to guide in-store promotion. Journal of Advertising Research, 18, 15-18.

Boedeker, M. (1995). O ptimum stimulation level and recreational shopping tendency. European Advances in Consumer Research, 2, 372-380.

Brzeziński, J. (1978). Metodologiczne i psychologiczne wyznaczniki procesu badawczego w psychologii, Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.

Brzeziński, J. (1999). Metodologia badań psychologicznych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Chalvatzis, D., Michaelidou, N . (2008). Using O ptimal Stimulation Level to Derive Variety Seeking Segments. European Advances in Consumer Research, 8, 368-370.

Cobb, C.J., Hoyer, W.D. (1986). Planned versus impulse purchase behavior. Journal of Retailing, 62, 384-410.

Dickman, S.J. (2000). Impulsivity, arousal and attention. Personality and Individual Differences, 28, 563-581.

Dittmar, H ., Drury, J. (2000). Self-image – is it in the bag? A qualitative comparison between ordinary and excessive consumers. Journal of Economic Psychology, 21(2), 109-142.

Falkowski, A., Tyszka, T. (2009). Psychologia zachowań konsumenckich. Gdańsk: GWP.

Faber, R.J., O ’Guinn, T.C. (1988). Compulsive Consumption and Credit Abuse. Journal of Consumer Policy, 11, 97-109.

Garbarski, L. (1998). Zachowania nabywców, Warszawa: PWE.

Gąsiorowska, A. (2003). Model struktury, deteminant i behawioralnych konsekwencji zakupów impulsywnych. Niepublikowana rozprawa doktorska. Wrocław: Politechnika Wrocławska, Wydział Informatyki i Zarządzania.

Gąsiorowska, A. (2011). Gender As a Moderator Of Temperamental Causes Of Impulse Buying Tendency. Journal of Customer Behaviour, 10(2), 119-142.

Gąsiorowska, A. (2013). Skala Postaw Wobec Pieniędzy SPP. Konstrukcja i walidacja narzędzia pomiarowego. Psychologia Ekonomiczna, 3, 20-39.

Hanley, A., Wilhelm, M.S. (1992). Compulsive buying: and exploration into self esteem and money attitudes. Journal of Economic Psychology, 13, 5-18.

Hausman, A. (2000). A multi-method investigation of consumer motivations in impulse buying behavior. Journal of Consumer Marketing, 17, 403-419.

Hornowska, E. (2007). Testy psychologiczne. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.

Kacen, J.J., L ee, J.A. (2002). The Infuence of Culture on Consumer Impulsive Buying Behavior. Journal of Consumer Psychology, 12(2), 163-179.

Kollat, D.T., Willet, R.P. (1969). Is Impulse Purchasing Really a Useful Concept for Marketing Decisions? Journal of Marketing, 33, 79-83.

Lai, C.W. (2010). H ow financial attitudes and practices influence the impulsive buying behavior of college and university students. Social Behavior and Personality, 38(3), 373-380.

Magnusson, D. (1981). Wprowadzenie do teorii testów. Wrocław: PWN.

Mącik, D. (2008). Między przyjemnością a uzależnieniem. Psychologia zakupów nieplanowanych. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Grado.

Mendoza, N .A., Pracejus, J.W. (1997). Buy now, pay later: does a future temporal orientation affect credit overuse? Advances in Consumer Research, 24, 499-503.

Nosal, C.S., Bajcar, B. (1999). Kwestionariusz Orientacji Temporalnej AION-99, maszynopis niepublikowany.

O’Shaughnessy, J. (1994). Dlaczego ludzie kupują. Warszawa: PWE.

Punj, G . (2010). Impulse buying and variety seeking: Similarities and differences. Journal of Business Research, 64(7), 745-748.

Raju, P. S. (1980). O ptimum stimulation level: Its relationship to personality, demographics and exploratory behavior. Journal of Consumer Research, 7, 272–282.

Reynolds, K.E., Beatty, S.E. (1999). A relationship customer typology. Journal of Retailing, 75(4), 509-523.

Roberts, J.A., Jones, E. (2001). Money attitudes, credit card use and compulsive buying among American college students. Journal of Consumer Affairs, 35(2), 213-240.

Roberts, J.A., Sepulveda, C.J.M. (1999b). Money attitudes and compulsive buying: an exploratory investigation of the emerging consumer culture in Mexico. Journal of International Consumer Marketing, 11(4),53-74.

Rook, D.W. (1987). The buying impulse. Journal of Consumer Research, 14, 189-199.

Rook, D.W., Fisher, R.J. (1995). N ormative Influences on Impulsive Buying Behavior. Journal of Consumer Research, 22, 305-313.

Rook, D.W., G ardner, M.P. (1993). In the mood: impulse buyings affective antecedents. Research in Consumer Behavior, 6, 1-28.

Rook, D.W., H och, S.J. (1985). Consuming Impulses. Advances in Consumer Research, 12, 23-27.

Sharma, P., Sivakumaran, B., Marshall, R. (2006). Investigating Impulse Buying and Variety Seeking: Towards a General Theory of H edonic Purchase Behaviors. Advances in Consumer Research, 33(1), 388-389.

Shiv, B., Fedorkhin, A. (1999). H eart and Mind in conflict: the interplay of affect and cognition in consumer decision making. Journal of Consumer Research, 26, 278-292.

Steenkamp, J.B.E.M., Baumgartner, H . (1992). The role of optimum stimulation level in exploratory consumer behavior. Journal of Consumer Research, 19, 434-448.

Steenkamp, J.B.E.M., Baumgartner, H . (1995). Development and cross-cultural validation of a short form of CSI as a measure of optimum stimulation level. International Journal of Research in Marketing, 12, 97-104.

Steenkamp, J.B.E.M., Burgess, S.M. (2002). Optimum stimulation level and exploratory consumer behavior in an emerging consumer market. International Journal of Research in Marketing, 19, 131-150.

Steenkamp, J.B.E.M., Baumgartner, H . (1992). The role of optimum stimulation level in exploratory consumer behavior. Journal of Consumer Research, 19, 434-448.

Underhill, P. (2000). Why we buy. The science of shopping, London: TEXTERE Publishing Ltd.

Verplanken, B., H erabadi, A. (2001). Individual Differences in Impulse Buying Tendency: Feeling and no Thinking. European Journal of Personality, 15, 71-83.

Vohs, K.D., Faber, R.J. (2003). Spent Resources: Self-Regulatory Resource Availability Affects Impulse Buying. Journal of Consumer Research, 33, 537-547.

Walsh, P.A., Spiggle, S. (1994). Consumer spending patterns: dimensions and dichotomies. Advances in Consumer Research, 21, 35-40.

Westbrook, R.A., Black, W.C. (1985). A Motivation-Based Shopper Typology. Journal of Retailing, 61(1), 78-103.

Weun, S., Jones, M.A., Beatty, S.E. (1997). A Parsimonious Scale to Measure Impulse Buying Tendency. AMA Educators’ Proceedings, 8-26.

Weun, S., Jones, M.A., Beatty, S.E. (1998). Development and validation of the Impulse Buying Tendency Scale. Psychological Reports, 82(3), 1123-1133.

Whiteside, S.P., L ynam, D.R. (2001). The Five Factor Model and impulsivity: using a structural model of personality to understand impulsivity. Personality and Individual Differences, 30, 669-689.

Wielgo, M., Tyśnicki, M. (2002). Jak szaleć to szaleć. Gazeta Wyborcza z dnia 30.03.2002 r.

Wood, M. (1998). Socio-economic status, delay of gratification, and impulse buying. Journal of Economic Psychology, 19, 295-320.

Youn, S., Faber, R.J. (2000). Impulse buying: its relationton personality traits and cues. Advances in Consumer Research, 27, 179-185.

Zawadzki, B., Strelau, J., Szczepanik, P., Śliwińska, M. (1998). Inwentarz Osobowości NEO-FFI. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.

Zuckerman, M., Kuhlman, D.M., Joireman, J., Teta, P., Kraft, M. (1993). A comparison of three structural models for personality: the big three, the big five and the alternative five. Journal of Personality and Social Psychology, 65, 757-768.

Pobrania

Numer

Nr 4 (2013)

Dział

ARTYKUŁY

Licencja

Autorstwo

Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.

Zasady korzystania

Wydawca posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Artykuły udostępniane są na niewyłącznej licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0 Polska. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie o informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma). Osoby zainteresowane komercyjnym wykorzystaniem zawartości czasopisma proszone są o kontakt z Redakcją.