Atrybucja przyczyn sukcesów przedsiębiorstw przez otoczenie zewnętrzne
DOI:
https://doi.org/10.14659/PJOEP.2012.01.02Abstrakt
Celem zrealizowanych badań eksperymentalnych było poznanie specyfiki przebiegu procesów atrybucji przyczynowej wyników działalności przedsiębiorstw, które są postrzegane przez otoczenie jako sukces. Próba liczyła 427 studentów w wieku od 19 do 27 lat, z czego 51,0% stanowiły kobiety, zaś 49,0% mężczyźni. Eksperyment przeprowadzono na przykładzie ośmiu przypadków skutecznego funkcjonowania przedsiębiorstw, opracowanych na podstawie analizy zawartości artykułów prasowych i telewizyjnych programów informacyjnych. 4-czynnikowa analiza wariancji wykazała, że typy informacji o wydarzeniu zaproponowane przez Kelley'a (powszechność, wybiórczość, spójność) wpływają na kierunek atrybucji sukcesów przedsiębiorstw, ale ich znaczenie jest zróżnicowane. Została potwierdzona prawdziwość idealnego układu informacji prowadzącego do atrybucji przyczyny sukcesu w kierunku przedsiębiorstwa, jednak nie potwierdzono skuteczności przewidywania na podstawie pozostałych idealnych układów sześcianu (atrybucja do obiektu i sytuacji). Na podstawie badań zidentyfikowano natomiast inny układ powodujący atrybucję do okoliczności zewnętrznych. Wskazano ponadto kierunki dalszych badań nad wnioskowaniem atrybucyjnym wyników działalności przedsiębiorstw.Bibliografia
Alsop, R. J. (2004), Corporate reputation: anything but superficial - the deep but fragile nature of corporate reputation, Journal of Business Strategy, 25(6), s. 21-30.
Bettman, J. R. i Weitz, B. A. (1983), Attributions in the board room: causal reasoning in corporate annual reports, Administrative Science Quarterly, 28(2), s. 165-183.
Borgida, E. i Brekke, N. (1981), The base rate fallacy in attribution and prediction, W: J. Harvey, W. Ickes, R. Kidd (red.), New directions in attribution research, t.3 (s. 63-95).
Hillsdale, N.J.: Erlbaum. Cheng, P. W. (1997), From covariation to causation: A causal power theory, Psychological Review, 104(2), s. 367-405.
Czapiński, J. (1988), Wartościowanie - efekt negatywności. O naturze realizmu, Wroclaw: Ossolineum.
De Cremer, D. (2000), Effect of group identification on the use of attributions, Journal of Social Psychology, 140(2), s. 267-269.
Downing, C. J., Sternberg, R. J. i Ross, B. H. (1985), Multicausal inference: Evaluation of evidence in causally complex situations, Journal of Experimental Psychology: General, 114(2), s. 239-263.
Einhorn, H. J. i Hogarth, R. M. (1986), Judging probable cause, Psychological Bulletin, 99(1), s. 3-19.
Fiske, S.T., Cuddy, A. J. C. i Glick, P. (2007), Universal dimensions of social cognition: Warmth and competence, Trends in Cognitive Sciences, 11 (2), s. 77-83.
Försterling, F. (1989), Models of covariation and attribution: How do they relate to the analogy of analysis of variance? Journal of Personality and Social Psychology, 57(4), s. 615-625.
Försterling, F. (2005), Atrybucje. Podstawowe teorie, badania i zastosowanie. Gdańsk: GWP.
Gorbaniuk, 0. i Długoborska, J. (2010), Atrybucja przyczyn sytuacji kryzysowych w przedsiębiorstwach, Roczniki Psychologiczne, 13(2), s. 101-124.
Gronhaug, K. i Falkenberg, J. S. (1994). Success attributions within and across organizations. Journal of European Industrial Training, 18(11), s. 22-29.
Heider, F. (1958), The psychology of interpersonal relations. NewYork: Wiley.
Hewstone, M. (1990), The 'ultimate attribution error'? A review of the literature on intergroup causal attribution, European Journal of Social Psychology, 20(4), s. 311-335.
Hewstone, M. i Jaspars, J. (1983), A re-examination of the roles of consensus, consistency and distinctiveness: Kelley's cube revised, British Journal of Social Psychology, 22(1), s. 41 -50.
Hewstone, M. i Jaspars, J. (1987), Covariation and causal attribution: A logical model of the intuitive analysis of variance, Journal of Personality Social Psychology, 53(4), s. 663-672.
Hilton, D. J. i Slugoski, B. R. (1986), Knowledge-based causal attribution: The abnormal conditions focus model, Psychological Review, 93(1), s. 75-88.
Kassin, S. M. (1979), Consensus information, prediction, and causal attribution: A review of the literature and issues, Journal of Personality and Social Psychology, 37(11), s. 1966-1981.
Kelley, H. H. (1967), Attribution theory in social psychology, W: D. Levine (red.), Nebraska symposium on motivation. Lincoln: University of Nebraska Press.
Kelley, H. H. (1973), The process of causal attribution, American Psychologist, 28(2), s. 107-128.
Kruglanski, A. W. i Ajzen, I. (1983), Bias and error in human judgment, European Journal of Social Psychology, 13(1), s. 1-44.
Lachowicz-Tabaczek, K. (2004), Potoczne koncepcje świata i natury ludzkiej. Gdańsk: GWP.
Lewicka, M. (1993), Aktor czy obserwator. Psychologiczne mechanizmy odchyleń od racjonalności w myśleniu potocznym, Warszawa-Olsztyn: Pracownia Wydawnicza PTP.
Li, F. (2010), Managers' self-serving attribution bias and corporate financial policies, University of Michigan: working paper.
Martinko, M.J. (1999). Culture and expatriate failure: an attributional explication, International Journal of Organizational Analysis, 7(3), s. 265-294.
Martinko, M. J., Douglas, S. C. i Harvey, P. (2006), Attribution theory in industrial and organizational psychology: A review, W: G. P. Hodgkinson, J. K. Ford (red.), International review of industrial and organizational psychology (t. 21, s. 127-187). Hoboken, NJ, US: Wiley Publishing.
McArthur, L. A. (1972), The how and what of why: some determinants and consequences of causal attribution, Journal of Personality and Social Psychology, 22(2), s.171-193.
Medcof J. W. (1990), PEAT: An integrative model of attribution processes, Advances in Experimental Social Psychology, 23, s, 111-210.
Montgomery, H. (1998), Decision making and action: The search for a dominance structure, W: M. Kofta, G. Weary, G. Sedek, (red.), Personal control in action: Cognitive and motivational mechanisms (s. 279-298). New York, NY, US: Plenum Press.
Nisbett, R. E. i Borgida, E. (1975), Attribution and the psychology of prediction, Journal of Personality and Social Psychology, 32(5), s. 932-943.
Orvis, B. R, Cunningham, J. D. i Kelley, H. H. (1975), A closer examination of causal inference: The roles of consensus, distinctiveness, and consistency information, Journal of Personality and Social Psychology, 32(4), s. 605-616.
Pruitt, D. J. i Insko, C. A. (1980), Extension of the Kelley attribution model: The role of comparison-object consensus, target-object consensus, distinctiveness, and consistency, Journal of Personality and Social Psychology, 39(1), s. 39-58.
Reeder, G. D. i Brewer, M. B. (1979), A schematic model of dispositional attribution in interpersonal perception, Psychological Review, 86(1), s. 61-79.
Reeder, G.D., Vonk, R., Ronk, M. J., Ham, J. i Lawrence, M. (2004), Dispositional attribution: multiple inferences about motive-related traits, Journal of Personality and Social Psychology, 86(4), s. 530-544.
Renkema, J. i Hoeken, H. (1998), The influence of negative newspaper publicity on corporate image in the Netherlands, The Journal of Business Communication, 35(4), s. 521-535.
Salancik, G. R. i Meindl, J. R. (1984), Corporate attributions as strategic illusions of management control, Administrative Science Quarterly, 29(2), s. 238-254.
Sjovall, A. i Talk, A. (2004), From actions to impressions: cognitive attribution theory and formation of corporate reputation, Corporate Reputation Review, 7(3), s. 269-281.
Staw, B. M" McKechnie, P. I. i Puffer, S. M. (1983), The justification of organizational performance, Administrative: Science Quarterly, 28(4), s. 582-600.
Szmajke, A. (1984), Oddziaływanie informacji o stopniu dystynktywnosci i interpersonalnej powszechności zachowania na dokonywanie atrybucji przyczynowej. Teoria atrybucji H. H. Kelley'a w świetle badań empirycznych, Przegląd Psychologiczny, 27(1), s. 125-147.
Tillman, W. S. i Carver, C. S. (1980), Actors' and observers' at tributions for success and failure: A comparative test of predictions from Kelley's cube self-serving biases, and positivity bias, Journal of Experimental Social Psychology, 16(1), s. 18-32.
Tsang, E. W. K. (2002). Self-serving attributions in corporate annual reports: a replicated study, Journal of Management Studies, 39(1), s. 51-65.
Tucker, L. i Melewar, T. C. (2005), Corporate reputation and crisis management: the threat and manageability or anti-corporatism, Corporate Reputation Review, 7(4), s. 377-387.
Watson, D. (1982), The actor and the observer: how are their perceptions of causality divergent, Psychological Bulletin, 92(3), s. 682-700.
Wojciszke, B. (2005), Morality and competence in person an self-perception, European Review of Social Psychology, 16(5), s. 155-188.
Wojciszke, B. (2010), Sprawczość i wspólnotowość. Podstawowe wymiary spostrzegania społecznego. Gdańsk GWP.
Zuckerman, M. (1979), Attribution of success and failure revisited: or The motivational bias is alive and well in attribution theory, Journal of Personality, 47(2), s. 245-287.
Pobrania
Numer
Dział
Licencja
Autorstwo
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Zasady korzystania
Wydawca posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Artykuły udostępniane są na niewyłącznej licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0 Polska. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie o informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma). Osoby zainteresowane komercyjnym wykorzystaniem zawartości czasopisma proszone są o kontakt z Redakcją.
