Wpływ wstrętu na postawę wobec produktu i decyzję o zakupie

Authors

  • Anna M. Hełka SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, Wydział Zamiejscowy w Katowicach
  • Ilona Stefanowicz SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny II Wydział Psychologii

DOI:

https://doi.org/10.15678/PJOEP.2016.10.01

Keywords:

wstręt, decyzje konsumentów, zachowania konsumenckie, postawy konsumentów

Abstract

Badania dotyczące wpływu wstrętu na podejmowanie decyzji ekonomicznych są bardzo rzadkie. Niniejszy artykuł stara się wypełnić tę lukę. Przedstawiono w nim wyniki badania, w którym badano postawę 87 kobiet wobec nowego na rynku polskim kremu do twarzy bezpośrednio po ekspozycji bodźca neutralnego lub wywołującego wstręt. Kobiety testowały, oceniały, a następnie mogły kupić krem. Porównano również, w jaki sposób na postawy i zachowania konsumentów wpływało wzbudzenie wstrętu powiązanego (produkt mógł zneutralizować bodziec wzbudzający wstręt) i niezwiązanego w żaden sposób z produktem. Uzyskane wyniki w dużej mierze potwierdziły postawione hipotezy. Kobiety, u których wzbudzono wstręt za pomocą bodźca powiązanego z produktem, miały bardziej pozytywną postawę wobec produktu niż kobiety z grupy kontrolnej oraz kobiety, u których wywołano wstręt za pomocą bodźca niewiązanego z produktem. Ze względu na zbyt wysoką według badanych cenę kremu żadna z kobiet nie zdecydowała się na jego zakup.

References

Ajzen, I. (1991). The Theory of Planned Behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2), 179–211. https://doi.org/10.1016/0749-5978(91)90020-t

Ajzen, I. (2002). Constructing a TpB Questionnaire: Conceptual and Methodological Considerations. Retrieved June 25, 2015 from: http://chuang.epage.au.edu.tw/ezfiles/168/1168/attach/20/pta_41176_7688352_57138.pdf

Bonini, N., Hadjichristidis, C., Mazzocco, K., Demattè, M.L., Zampini, M., Sbarbati, A., & Magon, S. (2011). Pecunia Olet: The Role of Incidental Disgust in the Ultimatum Game. Emotion, 11(4), 965–969. https://doi.org/10.1037/a0022820

Burke, M.C., & Edell, J.A. (1989). The Impact of Feelings on Ad-based Affect and Cognition. Journal of Marketing Research, 26(1), 69–83. https://doi.org/10.2307/3172670

Chebat, J.C., Laroche, M., Badura, D., & Filiatrault, P. (1995). Affect and Memory in Advertising: An Empirical Study of the Compensatory Processes. The Journal of Social Psychology, 135(4), 425–437. https://doi.org/10.1080/00224545.1995.9712212

Dens, N., De Pelsmacker, P., & Janssens, W. (2008). Exploring Consumer Reactions to Incongruent

Mild Disgust Appeals. Journal of Marketing Communications, 14(4), 249–269. https://doi.org/10.1080/13527260802141231

Epstein, S. (1972). The Nature of Anxiety with Emphasis upon Its Relationship to Expectancy. In C.D. Spielberger (Ed.), Anxiety: Current Trends in Theory and Research, 2 (pp. 291–337). New York: Academic Press.

Frijda, N. (2005). Emotion Experience. Cognition& Emotion, 19(4), 473–497. https://doi.org/10.1080/02699930441000346

Greenberg, J., Solomon, S., & Pyszczynski, T. (1997). Terror Management Theory of Self-esteem and Cultural Worldviews: Empirical Assessments and Conceptual Refinements. In M.P. Zanna (Ed.), Advances in Experimental Social Psychology, 29 (pp. 61–139). London: Academic Press.

Harlé, K.M., & Sanfey, A.G. (2007). Incidental Sadness Biases Social Economic Decisions in the Ultimatum Game. Emotion, 7(4), 876. https://doi.org/10.1037/1528-3542.7.4.876

Harlé, K.M., Allen, J.J.B., & Sanfey, A.G. (2010). The Impact of Depression on Social Economic Decision Making. Journal of Abnormal Psychology, 119(2), 440–446. https://doi.org/10.1037/a0018612

Holbrook, M.B., & Westwood, R.A. (1989). The Role of Emotion in Advertising Revisited: Testing a Typology of Emotional Responses. In P. Cafferata & A.M. Tybout (Eds), Cognitive and Affective Responses to Advertising (pp. 353–371). Lexington, MA: Lexington Books.

Isen, A.M. (2001). An Influence of Positive Affect on Decision Making in Complex Situations: Theoretical Issues with Practical Implications. Journal of Consumer Psychology, 11(2), 75–85.

Lerner, J.S., Small, D.A., & Loewenstein, G. (2004). Heart Strings and Purse Strings Carryover Effects of Emotions on Economic Decisions. Psychological Science, 15(5), 337–341. https://doi.org/10.1111/j.0956-7976.2004.00679.x

Leshner, G., Bolls, P., & Thomas, E. (2009). Scare’ Em or Disgust ’Em: The Effects of Graphic Health Promotion Messages. Health Communication, 24(5), 447–458. https://doi.org/10.1080/10410230903023493

Mandler, G. (1982). The Structure of Value: Accounting for Taste. In M. Sydnor Clark & S.T. Fiske (Eds), Affect and Cognition: The Seventeenth Annual Carnegie Symposium on Cognition (pp. 3–36). Hillsdale, NJ: Erlbaum.

Olatunji, B.O., & Broman-Fulks, J.J. (2007). A Taxometric Study of the Latent Structure of Disgust Sensitivity: Converging Evidence for Dimensionality. Psychological Assessment, 19(4), 437–448. https://doi.org/10.1037/1040-3590.19.4.437

Pinto, M.B., & Priest, S. (1991). Guilt Appeals in Advertising: An Exploratory Study. Psychological Reports, 69(2), 375–385. https://doi.org/10.2466/pr0.1991.69.2.375

Plutchik, R. (1980). A General Psychoevolutionary Theory of Emotion. In R. Plutchik & H. Kellerman (Eds), Emotion: Theory, Research, and Experience, 1: Theories of

Emotions (pp. 3–33). New York: Academic Press.

Rozin, P., Haidt, J., McCauley, C., Dunlop, L., & Ashmore, M. (1999). Individual Differences in Disgust Sensitivity: Comparisons and Evaluations of Paper-and-pencil versus Behavioral Measures. Journal of Research in Personality, 33(3), 330–351. https://doi.org/10.1006/jrpe.1999.2251

Russell, C.A. (2002). Investigating the Effectiveness of Product Placements in Television Shows: The Role of Modality and Plot Connection Congruence on Brand Memory and Attitude. Journal of Consumer Research, 29(3), 306–318. https://doi.org/10.1086/344432

Shimp, T.A., & Stuart, E.W. (2004). The Role of Disgust as an Emotional Mediator of Advertising Effects. Journal of Advertising, 33(1), 43–53. https://doi.org/10.1080/00913367.2004.10639150

Smith, C.A., & Ellsworth, P.C. (1985). Patterns of Cognitive Appraisal in Emotion. Journal of Personality and Social Psychology, 48(4), 813–838. https://doi.org/10.1037/0022-3514.48.4.813

Tanner Jr., J.F., Hunt, J.B., & Eppright, D.R. (1991). The Protection Motivation Model: A Normative Model of Fear Appeals. Journal of Marketing, 55(3), 36–45. https://doi.org/10.2307/1252146

Tavassoli, N.T., Schultz, C.J., & Fitzsimons, G.J. (1995). Program Involvement: Are Moderate Levels Best for Ad Memory and Attitude Toward the Ad? Journal of Advertising Research, 35(5), 61–72.

Tomkins, S.S. (1991). Affect, Imagery, Consciousness, 3: The Negative Affects: Anger and Fear. New York: Springer.

Tugrul, T.O. (2015). The Impacts of Fear and Disgust on the Perceived Effectiveness of Smoking Warning Labels: A Study on Turkish University Students. Asia-Pacific Journal of Public Health, 27(2), NP506–NP512. https://doi.org/10.1177/1010539513475647

Tybur, J. M., Lieberman, D., Kurzban, R., & DeScioli, P. (2013). Disgust: Evolved Function and Structure. Psychological Review, 120(1), 65–84. https://doi.org/10.1037/a0030778

Williams, K.C. (2012). Fear Appeal Theory. Research in Business & Economics Journal, 5, 63–82.

Downloads

Published

2017-11-21

Issue

Section

ORIGINAL ARTICLES