Komercjalizacja i prywatyzacja przestrzeni publicznej w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.15678/PJOEP.2015.07.04Słowa kluczowe:
przestrzeń publiczna, dobra publiczne, ekonomia neoklasyczna, prywatyzacja, komercjalizacjaAbstrakt
Dobrze zaprojektowana przestrzeń publiczna generuje korzyści ekonomiczne i społeczne dla jej użytkowników. W ostatnich dekadach w Polsce obserwuje się narastanie zjawiska jej prywatyzacji i komercjalizacji, przejawiające się w szczególności w grodzeniu osiedli mieszkaniowych, ekspansji reklam, a także zawłaszczaniu symbolicznego charakteru terytorium wspólnego. Rodzi to problemy natury etycznej i społecznej (utrwalanie nierówności, degradacja znaczenia przestrzeni dla wspólnoty lokalnej, wypieranie norm społecznych przez normy rynkowe etc.). U podstaw tych tendencji leżą m.in. zmiany, jakie zaszły w polskim społeczeństwie po 1989 r. Przywrócenie i ochrona publicznego charakteru przestrzeni wymagają podjęcia kroków na szczeblu ustawowym i samorządowym oraz zaangażowania samych mieszkańców.
Bibliografia
Alridge, A. (2006). Rynek. Warszawa: Sic!
Appleyard, D. (1981). Livable Streets. Berkeley: University of California Press.
Arrow, K.J. (1972). Gifts and Exchanges. Philosophy & Public Affairs, 1(4), 343–362.
Becker, G. (1990). Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich. Warszawa: PWN.
Blakely, E.J., Snyder, M.G. (1997). Fortress America. Gated Communities in the United States. Washington DC: The Brookings Institution.
Bowie, J.I. (2002). Trends in Public Attitudes towards the Commercialization of Society. Paper presented at the 57th annual conference of the American Association for Public Opinion Research, May 16–19, 2002, St. Pete Beach, Florida.
Coase, R. (1960). The Problem of Social Cost. Journal of Law and Economics, 3(1),1–44.
Foldvary, F. (2006). The Economic Case for Private Residential Government. W: G. Glasze, Ch. Webster, K. Frantz, Private Cities. Global and Local Perspectives (s. 29–42). Routledge.
Gądecki, J. (2009). Za murami. Osiedla grodzone w Polsce – analiza dyskursu. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Gąsior-Niemiec, A., Glasze, G., Lippok, D., Pütz, R. (2007). Grodzenie miasta: casus Warszawy. Studia Regionalne i Lokalne, 30(4), 5–30.
Gehl, J. (2009). Downtown Seattle. Public Spaces and Public Life. Copenhagen: International Sustainability Institute Seattle, consultant Gehl Architects.
Gneezy, U., Rustichini, A. (2000). A Fine Is a Price. Journal of Legal Studies, 29(1), 1–17.
Harvey, D. (1996). Justice. Nature and the Geography of Difference. Cambridge: Blackwell.
Jacobs, J. (1961). The Death and Life of Great American Cities. New York: Random House.
Kaczoń, L. (2013). Informacja Izby Gospodarczej Reklamy Zewnętrznej w sprawie danych o wielkości rynku reklamy out of home według stanu na dzień 31.12.2013 roku. Pobrane z: www.igrz.com.pl/page7.html (data dostępu: 5.01.2015).
Lewicka, M. (2012). Psychologia miejsca. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Lorens, P. (2010). Definiowanie współczesnej przestrzeni publicznej. W: P. Lorens, J. Martyniuk-Pęczek (red.), Problemy kształtowania przestrzeni publicznych. Miasto, metropolia, region (s. 6–20). Gdańsk: Wydawnictwo Urbanista.
Luther, M., Gruehn, D. (2001). Putting a Price on Urban Green Spaces. Landscape Design, 303, 23–25.
Metrohouse & Partnerzy (2012). Łatwiej sprzedasz mieszkanie na grodzonym osiedlu. Pobrane z: www.metrohouse.pl/images/uploas/File/Komunikaty/Zamkniete-osiedla_26_06_12.doc (data dostępu: 5.01.2015).
Mironowicz, I. (2010), Współczesne dylematy przestrzeni publicznej. W: P. Lorens, J. Martyniuk-Pęczek (red.), Problemy kształtowania przestrzeni publicznych. Miasto, metropolia, region (s. 36–49). Gdańsk: Wydawnictwo Urbanista.
Neal, Z. (2010). Seeking Common Ground: Three Perspectives on Public Space. Urban Design and Planning, 163, 1–8.
Newman, D. (2006). Borders and Bordering: Towards an Interdisciplinary Dialogue. European Journal of Social Theory, 9(2), 171–186.
Nissen, S. (2008). Urban Transformation from Public and Private Space to Space of Hybrid Character. Czech Sociological Review, 44(6), 1129–1149.
Ossowicz, T. (2009). Przestrzenie publiczne w sferze dyskusji, Konferencja naukowa na temat przestrzeni publicznej, Poznań, 27–29.05.2009 r. Pobrano z: http://www.poznan.pl/mim/s8a/ attachments.html?co=show&instance=1017&parent=30687&lang=pl&id=62724 (data dostępu: 5.01.2015).
Outdoor w liczbach (2012). Pobrano z: http://www.stroer.pl/outdoor/outdoor-w-liczbach (data dostępu: 5.01.2015).
Pancewicz, Ł. (2010). Prywatyzacja przestrzeni publicznych. W: P. Lorens, J. Martyniuk-Pęczek (red.), Problemy kształtowania przestrzeni publicznych. Miasto, metropolia, region (s. 80–91). Gdańsk: Wydawnictwo Urbanista.
Phillips, P.L. (2000). Real Estate Impacts of Urban Park. Economic Research Associates. Pobrano z: http://www.econres.com/documents/issue_papers/issue_era_7_urban_parks.pdf (data dostępu: 5.01.2015).
Rochmińska, A. (2014). Centra handlowe jako przestrzenie hybrydowe. W: E. Klima (red.), Ludność, mieszkalnictwo, usługi – w 70. rocznicę urodzin Profesora Jerzego Dzieciuchowicza. Population, Housing, Services – 70th Anniversary of Professor Jerzy Dzieciuchowicz (s. 281–297). Space–Society–Economy 13, Department of Population and Services Studies, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Samuelson, P. (1954). The Pure Theory of Public Expenditure. The Review of Economics and Statistics 36(4).
Sandel, M. (2012). Czego nie można kupić za pieniądze. Moralne granice rynku. Warszawa: Kurhaus Publishing.
Sroczyński, G. (2014). Jak znikają szkolne boiska. Gazeta Wyborcza, 4 października. Pobrano z: http://wyborcza.pl/magazyn/1,140955,16745522,Jak_znikaja_szkolne_boiska.html (data dostępu: 5.01.2015).
Woolley, H., Rose, S. (2004). The Value of Public Space, Cabe Space. Pobrano z: https://www.designcouncil.org.uk/sites/default/files/asset/document/the-value-of-public-space.pdf (data dostępu: 5.01.2015).
Zukin, S. (2010). The Naked City. The Death and Life of Authentic Urban Places. New York: Oxford University Press.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Autorstwo
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Zasady korzystania
Wydawca posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Artykuły udostępniane są na niewyłącznej licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0 Polska. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie o informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma). Osoby zainteresowane komercyjnym wykorzystaniem zawartości czasopisma proszone są o kontakt z Redakcją.
