Wycenić ideę. Z rynku sztuki na giełdę i z powrotem. Analiza procesów wartościowania i wyceny na przykładzie rynku sztuki.
DOI:
https://doi.org/10.15678/PJOEP.2015.07.01Słowa kluczowe:
Wartościowanie, utowarowienie, wycena, zakorzenienieAbstrakt
Procesy wyceny – zamiany różnych, pozarynkowych wartości w cenę oraz dóbr – w towary, określane mianem utowarowienia, stanowią współcześnie temat nie tylko debat akademickich, ale też dyskusji publicznych. Na ogół pojawia się w nich opozycja między rynkiem i pieniądzem a społeczeństwem, bądź też kulturą czy sztuką. W przeciwieństwie do klasycznych ujęć w socjologii, w których rynek ma właściwości obiektywne, opisywane dzięki prawom popytu i podaży, przedstawiona została perspektywa, w której rynki są konstruktami społecznymi, a to, co podlega wymianie, jest zakorzeniane w społecznych konfiguracjach, łączących przede wszystkim „producentów” – stronę podażową. Inne ujęcie zakorzenienia rynków pozwala wskazać, że wartość produktów oraz związane z nią postawy nie powstają wyłącznie w procesach percepcji konsumentów, lecz odnoszą się do społecznie skonstruowanych wartości na rynku oraz rynku wartości. Ilustracją tych procesów jest analiza prób przenoszenia wartości dzieł sztuki na rynek kapitałowy, dokonywana przez spółkę, która była jednocześnie domem aukcyjnym i spółką giełdową.
Bibliografia
Aspers, P. (2006). Status Markets and Standard Markets in the Global Garment Industry. MPIfG Discussion Paper, Kolonia: MPIfG – Max-Planck-Institut für Gesell-schaftsforschung.
Benjamin, W. (1975). Twórca jako wytwórca. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Berman, M. (2006). Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu: rzecz o doświadczeniu nowoczesności. Kraków: Universitas.
Boltanski, L. (2011). Od rzeczy do dzieła. Procesy atrybucji i nadawania wartości przedmiotom. W: J. Sowa i in., Wieczna radość: Ekonomia polityczna społecznej kreatywności. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
Boltanski, L., Thevenot, L. (2006). On Justification: Economies of Worth. Princeton: Princeton University Press.
Borcuch, A. (2010). Pieniądz w ekonomii i socjologii. Warszawa: CeDeWu.
Bourdieu, P. (2001). Reguły sztuki: Geneza i struktura pola literackiego. Kraków: Universitas.
Dodd, N. (2014). The Social Life of Money. Princeton, New Jersey: Princeton University Press.
Drozdowski, R. (2012). Kontraktowanie codzienności, czyli jak można lepiej zintegrować socjologię codzienności z socjologią. W: T. Maślanka, K. Strzyczkowski (red.), Między rutyną a refleksyjnością. Praktyki kulturowe i strategie życia codziennego. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Espeland, W.N., Stevens, M.L. (1998). Commensuration as a Social Process. Annual Review of Sociology, 24(1), 313–43.
Fiske, A.P., Tetlock, P.E. (1997). Taboo Trade-offs: Reactions to Transactions That Transgress the Spheres of Justice. Political Psychology, 18, 255–297. DOI: 10.1111/0162-895X.00058.
Garcia-Parpet, M.-F. (2007). The Social Construction of a Perfect Market: The Strawberry Auction at Fontaines-en-Sologne. W: D.A. MacKenzie, F. Muniesa, L. Siu, Do Economists Make Markets? On the Performativity of Economics. Princeton: Princeton University Press.
Gąsiorowska, A. (2014). Psychologiczne znaczenie pieniędzy. Dlaczego pieniądze wywołują koncentrację na sobie? Warszawa: PWN.
Gell, A. (1998). Art and Agency: An Anthropological Theory. Oxford: Oxford University Press.
Górnik-Durose, M. (2002). Psychologiczne aspekty posiadania – między instrumentalnością a społeczną użytecznością dóbr materialnych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Górnik-Durose, M., Janiec, K. (2010). Merkantylizm psychiczny. Struktura celów życiowych a poczucie dobrostanu psychologicznego. W: A.M. Zawadzka, M. Górnik-Durose (red.), Życie w konsumpcji, konsumpcja w życiu. Psychologiczne ścieżki współzależności (s. 142–160). Sopot: GWP.
Hardt, M., Negri, A. (2005). Imperium. Warszawa: W.A.B.
Hutter, M., Throsby, D. (2008). Beyond Price: Value in Culture, Economics, and the Arts. Cambridge: Cambridge University Press.
Karpik, L. (2010). Valuing the Unique: The Economics of Singularities. Princeton: Princeton University Press.
Krippner, G.R. (2002). The Elusive Market: Embeddedness and the Paradigm of Economic Sociology. Theory and Society, 30(6), 775–810. DOI: 10.1023/A:1013330324198.
Luhmann, N. (2007). Systemy społeczne: zarys ogólnej teorii. W: Współczesne teorie socjologiczne. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Lukács, G. (2013). Historia i świadomość klasowa: studia o marksistowskiej dialektyce. Warszawa: PWN.
Marczak, A. (red.) (2011). Rynek dóbr luksusowych w Polsce. Warszawa: KPMG, pobrane z: https://www.kpmg.com/PL/.../rynek-dobr-luksusowych-w-Polsce-2013.pdf.
Marks, K. (1951). Dzieła. Tom 1: Kapitał, Księga 1: Proces wytwarzania kapitału. Warszawa: Książka i Wiedza.
Marody, M., Giza-Poleszczuk, A. (2004). Przemiany więzi społecznych: Zarys teorii zmiany społecznej. Warszawa: Scholar.
Muniesa, F., Millo, Y., Callon, M. (red.) (2007). Market devices. Blackwell.
Parsons, T. (1991). Social System. London: Routledge.
Podolny, J.M. (2008). Status Signals: A Sociological Study of Market Competition. Princeton, N.J.: Princeton University Press.
Polanyi, K. (2010). Wielka transformacja: polityczne i ekonomiczne źródła naszych czasów. Warszawa: PWN.
Sandel, M.J. (2012). Czego nie można kupić za pieniądze: moralne granice rynku. Warszawa: Kurhaus Publishing.
Schatzki, T.R., Knorr-Cetina, K., von Savigny, E. (2001). The Practice Turn in Contemporary Theory. London: Psychology Press.
Simmel, G. (1997). Filozofia pieniądza. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Sławiński, A. (2006). Rynki finansowe. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Thompson, E.P. (1967). Time, Work-Discipline, and Industrial Capitalism. Past & Present, 38(1), 56–97.
Toporowski, J. (2010). Objects of Desire as Objects of Speculation. W: A.M. Zawadzka, M. Górnik-Durose (red.), Życie w konsumpcji, konsumpcja w życiu. Psychologiczne ścieżki współzależności (s. 64–71). Sopot: GWP.
Weber, M. (2006). Teoria stopni i kierunków religijnego odrzucenia świata. W: Socjologia religii: Dzieła zebrane: Etyka gospodarcza religii światowych. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
White, H. (1981). Where Do Markets Come From? American Journal of Sociology, 87(3), 517–47.
Zawadzka, A.M., Górnik-Durose, M. (red.) (2010). Życie w konsumpcji, konsumpcja w życiu: psychologiczne ścieżki współzależności. Sopot: GPW.
Zboralska, K. (2014). Ranking młodych polskich artystów. Pobrane z: http://www.ekonomia.rp.pl/artykul/706713,1160439-Kompas-Mlodej-Sztuki-2014--Ranking-mlodych-polskich-artystow.html (data dostępu: 5.01.2014).
Zelizer, V.A. (2005). The Purchuase of Intimacy. Princeton University Press.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Autorstwo
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Zasady korzystania
Wydawca posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Artykuły udostępniane są na niewyłącznej licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0 Polska. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie o informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma). Osoby zainteresowane komercyjnym wykorzystaniem zawartości czasopisma proszone są o kontakt z Redakcją.