Za drogie czy za tanie. Efekt niedopasowania
DOI:
https://doi.org/10.14659/PJOEP.2014.06.02Słowa kluczowe:
teoria perspektywy, funkcja psychorachunkowa, efekt niedopasowania, błąd przeszacowania, błąd niedoszacowaniaAbstrakt
Artykuł dotyczy subiektywnego odwzorowywania cen. Założono, że związek między rzeczywistymi cenami towarów rynkowych a ich subiektywnym odwzorowaniem można wyrazić za pomocą funkcji psychorachunkowej postulowanej przez teorię perspektywy. W badaniach kwestionariuszowych wzięło udział 316 osób. Respondenci mieli oszacować ceny dóbr rynkowych w 9 kategoriach. Wyniki potwierdziły założenia. Dla wszystkich kategorii znaleziono funkcję potęgową, spełniającą następujące warunki: ceny towarów względnie tanich były zawyżane, co nazwano błędem przeszacowania; natomiast ceny towarów względnie drogich były zaniżane, co nazwano błędem niedoszacowania. Rozbieżność między wklęsłością przebiegu funkcji psychorachunkowej a idealnym odwzorowaniem cen nazwano efektem niedopasowania. W dyskusji wyników rozważa się praktyczne konsekwencje, które wynikają z efektu niedopasowania: dla kupujących i sprzedających.
Bibliografia
Bernoulli, D. (1954). Exposition of a New Theory on the Measurement of Risk. Econometrica, 22(1), 23.
Doble, C. W., Falmagne, J.-C., Berg, B. G. (2003). Recasting (the near-miss to) Weber’s law. Psychological Review, 110(2), 365–375.
Falkowski, A., Tyszka, T. (2002). Psychologia zachowań konsumenckich. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Fechner, G. T. (1860). Elemente der Psychophysik. Breitkopf und Härtel.
Galanter, E. (1990). Utility functions for nonmonetary events. The American Journal of Psychology, 103(4), 449–470.
Gasparski, P. (2013). Buchalter ułomny, czyli psychologiczne zasady księgowania i liczenia pieniędzy. Warszawa: CeDeWu.
Hinrichs, J. R. (1969). Correlates of employee evaluations of pay increases. Journal of Applied Psychology, 53(6), 481–489.
Jozefowiez, J., Cerutti, D. T., Staddon, J. E. R. (2006). Timescale invariance and Weber’s law in choice. Journal of Experimental Psychology. Animal Behavior Processes, 32(3), 229–238.
Kahneman, D. (2003). A perspective on judgment and choice: Mapping bounded rationality. American Psychologist, 58(9), 697–720.
Kahneman, D., Tversky, A. (1979). Prospect Theory: An Analysis of Decision Under Risk. Econometrica, 47(2), 263–291.
Kamen, J. M., Toman, R. J. (1970). Psychophysics of prices. Journal of Marketing Research (JMR), 7(1), 27–35.
Kardes, F., Cronley, M., Cline, T. (2010). Consumer behavior. Stamford: Cengage Learning.
Kornbrot, D. E., Donnelly, M., Galanter, E. (1981). Estimates of utility function parameters from signal detection experiments. Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance, 7(2), 441–458.
Lindsay, P. H., Norman, D. A. (1977). Human information processing: An introduction to psychology. Academic Press.
Samuelson, P. A. (1977). St. Petersburg paradoxes: Defanged, dissected, and historically described. Journal of Economic Literature, 15(1), 24.
Stevens, S. S. (1957). On the psychophysical law. Psychological Review, 64(3), 153–181.
Stevens, S. S. (1961). To honor Fechner and repeal his law. Science, 133, 80–86.
Stevens, S. S. (1971). Issues in psychophysical measurement. Psychological Review, 78(5), 426–450.
Takahashi, T. (2006). Time-estimation error following Weber-Fechner law may explain subadditive time-discounting. Medical Hypotheses, 67(6), 1372–1374.
Thurstone, L. L. (1929). Fechner’s law and the method of equal appearing intervals. Journal of Experimental Psychology, 12(3), 214–224.
Tversky, A., Kahneman, D. (1992). Advances in Prospect Theory: Cumulative Representation of Uncertainty. Journal of Risk & Uncertainty, 5(4), 297–323.
Urban, F. M. (1933). The Weber-Fechner law and mental measurement. Journal of Experimental Psychology, 16(2), 221–238.
Weber, E. H. (1996). E.H. Weber on the Tactile Senses. Psychology Press.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Autorstwo
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Zasady korzystania
Wydawca posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Artykuły udostępniane są na niewyłącznej licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0 Polska. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie o informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma). Osoby zainteresowane komercyjnym wykorzystaniem zawartości czasopisma proszone są o kontakt z Redakcją.
