Zakupy w centrum handlowym a klarowność Ja – różnice międzypłciowe
DOI:
https://doi.org/10.15678/PJOEP.2018.13.01Słowa kluczowe:
zakupy, konsumpcja symboliczna, klarowność Ja, różnice międzypłcioweAbstrakt
Celem badania było ustalenie związku między angażowaniem się w zachowania konsumpcyjne wyrażone w robieniu zakupów w centrum handlowym a poziomem klarowności Ja oraz moderującym oddziaływaniem płci na te zależności. W badaniu wzięło udział 93 konsumentów, którzy zaraz po wyjściu z centrum handlowego odpowiadali na pytania odnoszące się do zakupów oraz oceniali poziom klarowności Ja, jaki odczuwali w trakcie zakupów. Przyjęta procedura badania umożliwiła uzyskanie częściowego wglądu w dynamikę procesów związanych z klarownością Ja podczas zakupów. Wyniki badania pokazały, że kobiety, które spędziły dłuższy czas na zakupach, relacjonowały niższą klarowność Ja. Wśród mężczyzn nie ujawniono istotnej zależności między czasem spędzonym na zakupach a sytuacyjną klarownością Ja. Nie wykazano istotnych zależności między kupnem produktów o wysokiej wartości symbolicznej oraz sumą wydanych pieniędzy a klarownością Ja. W artykule przedstawiono dyskusję uzyskanych wyników w kontekście zagrażającego dla klarowności Ja wpływu angażowania się w zachowania konsumpcyjne oraz kreowania Ja poprzez udział w symbolicznej konsumpcji dóbr.
Bibliografia
Baudrillard, J. (2005). Symulakry i symulacja. Warszawa: Wydawnictwo Sic!.
Bauman, Z. (2008). Sztuka życia. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Belk, R.W. (1988). Possessions and the Extended Self. Journal of Consumer Research, 15, 139–168. https://doi.org/10.1086/209154.
Berger, J., Heath, C. (2007). Where Consumers Diverge from Others: Identity Signaling and Product Domains. Journal of Consumer Research, 34(2), 121–134. https://doi.org/10.1086/519142.
Bhat, S., Reddy, S.K. (1998). Symbolic and Functional Positioning of Brands. Journal of Consumer Marketing, 15(1), 32–43. https://doi.org/10.1108/07363769810202664.
Bigler, M., Neimeyer, G.J., & Brown, E. (2001). The Divided Self Revisited: Effects of Self-concept Clarity and Self-concept Differentiation on Psychological Adjustment. Journal of Social and Clinical Psychology, 20(3), 396–415. https://doi.org/10.1521/jscp.20.3.396.22302.
Campbell, J.D. (1990). Self-esteem and Clarity of the Self-concept. Journal of Personality and Social Psychology, 59, 538–549. https://doi.org/10.1037/0022-3514.59.3.538.
Campbell, J.D., Trapnell, P.D., Heine, S.J., Katz, I.M., Lavallee, L.F., Lehman, D.R. (1996). Self-concept Clarity: Measurement, Personality Correlates, and Cultural Boundaries. Journal of Personality and Social Psychology, 70, 141–156. https://doi.org/10.1037/0022-3514.70.6.1114.
Cushman, P. (1990). Why the Self Is Empty: Toward a Historically Situated Psychology. American Psychologist, 45(5), 599–611. https://doi.org/10.1037/0003-066x.45.5.599.
Dittmar, H. (2007). Consumer Culture, Identity and Eell-being: The Search for the Good Life and the Body Perfect. Psychology Press.
Dittmar, H., Beattie, J., Friese, S. (1995). Gender Identity and Material Symbols: Objects and Decision Considerations in Impulse Purchases. Journal of Economic Psychology, 16(3), 491–511. https://doi.org/10.1016/0167-4870(95)00023-h.
Donnelly, K., Twenge, J.M. (2017). Masculine and Feminine Traits on the Bem Sex-Role Inventory, 1993–2012: A Cross-temporal Meta-analysis. Sex Roles, 76(9–10), 556–565. https://doi.org/10.1007/s11199-016-0625-y.
Drążkowski, D. (2018a). Funkcje symbolicznej konsumpcji marek. Marketing i Rynek, 8, 19–26.
Drążkowski, D. (2018b). Wpływ konsumpcji na tworzenie Ja w społeczeństwie ponowoczesnym – perspektywa psychologiczna. Człowiek i Społeczeństwo, 45, 199–215.
Erikson, E.H. (2004). Tożsamość a cykl życia. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Fischer, E., Gainer, B. (1991). I Shop therefore I Am: The Role of Shopping in the Social Construction of Women’s Identities, W: G.A. Costa (red.), Gender and Consumer Behavior (s. 350–357), Salt Lake City: University of Utah Press.
Funches, V., Yarber-Allen, A., Johnson, K. (2017). Generational and Family Structural Differences in Male Attitudes and Orientations towards Shopping. Journal of Retailing and Consumer Services, 37, 101–108. https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2017.02.016.
Gergen, K.J. (2009). Nasycone Ja. Dylematy tożsamości w życiu współczesnym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Giddens, A. (2001). Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Górnik-Durose, M. (2002). Psychologiczne aspekty posiadania: między instrumentalnością a społeczną użytecznością dóbr materialnych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Hayes, A.F. (2013). Introduction to Mediation, Moderation, and Conditional Process Analysis. A Regression-based Approach. New York: The Guilford Press.
Kasser, T., Rosenblum, K.L., Sameroff, A.J., Deci, E.L., Niemiec, C.P., Ryan, R.M., Hawks, S. (2014). Changes in Materialism, Changes in Psychological Well-being: Evidence from Three Longitudinal Studies and an Intervention Experiment. Motivation and Emotion, 38, 1–22. https://doi.org/10.1007/s11031-013-9371-4.
Lee, G., Lee, J., Sanford, C. (2010). The Roles of Self-concept Clarity and Psychological Reactance in Compliance with Product and Service Recommendations. Computers in Human Behavior, 26(6), 1481–1487. https://doi.org/10.1016/j.chb.2010.05.001.
Levy, S.J. (1959). Symbols for Sale. Harvard Business Review, 37(4), 117–124.
Marcia, J.E. (1980). Identity in Adolescence. Handbook of Adolescent Psychology, 9(11), 159–187.
Mittal, B. (2015). Self-concept Clarity: Exploring Its Role in Consumer Behavior. Journal of Economic Psychology, 46, 98–110. https://doi.org/10.1016/j.joep.2014.11.003.
Noguti, V., Bokeyar, A.L. (2014). Who Am I? The Relationship between Self-concept Uncertainty and Materialism. International Journal of Psychology, 49(5), 323–333. https://doi.org/10.1002/ijop.12031.
Pentecost, R., Andrews, L. (2010). Fashion Retailing and the Bottom Line: The Effects of Generational Cohorts, Gender, Fashion Fanship, Attitudes and Impulse Buying on Fashion Expenditure. Journal of Retailing and Consumer Services, 17(1), 43–52. https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2009.09.003.
Pilarska, A., Suchańska, A. (2013). Strukturalne właściwości koncepcji siebie a poczucie tożsamości. Fakty i artefakty w pomiarze spójności i złożoności koncepcji siebie. Studia Psychologiczne, 51. 29–42.
Reeves, R.A., Baker, G.A., Truluck, C.S. (2012). Celebrity Worship, Materialism, Compulsive Buying, and the Empty Self. Psychology & Marketing, 29(9), 674–679. https://doi.org/10.1002/mar.20553.
Sarial-Abi, G., Gürhan-Canli, Z., Kumkale, T., Yoon, Y. (2016). The Effect of Self-concept Clarity on Discretionary Spending Tendency. International Journal of Research in Marketing, 33(3), 612–623. https://doi.org/10.1016/j.ijresmar.2015.09.010.
Shrum, L.J., Wong, N., Arif, F., Chugani, S.K., Gunz, A., Lowrey i in. (2013). Reconceptualizing Materialism as Identity Goal Pursuits: Functions, Processes, and Consequences. Journal of Business Research, 66, 1179–1185. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2012.08.010.
Stokburger-Sauer, N., Teichmann, K. (2011). Influences of Culture, Gender, and Age: Why Is Luxury Appealing? Exploring Consumer’s Brand Response with a Special Focus on Gender. Noble CH AMA Educators’ Proceedings. Chicago, IL: American Marketing Association.
Styła, R., Jankowski, K., Suszek, H. (2010). Skala niespójności Ja (SN-Ja). Studia Psychologiczne, 48, 31–43.
Tajfel, H., Turner J.C. (1979). An Integrative Theory of Intergroup Conflict. W: W.G. Austin, S. Worchel (red.), Social Psychology of Intergroup Relations (s. 33–47). Monterey: Brooks/Cole.
Teng, F., Poon, K.T., Zhang, H., Chen, Z., Yang, Y., Wang, X. (2016). Situational Cuing of Materialism Triggers Self-objectification among Women (but Not Men): The Moderating Role of Self-concept Clarity. Personality and Individual Differences, 97, 220–228. https://doi.org/10.1016/j.paid.2016.03.066.
Wicklund, R.A., Gollwitzer, P.M. (1981). Symbolic Self-completion, Attempted Influence, and Self-deprecation. Basic and Applied Social Psychology, 2(2), 89–114. https://doi.org/10.1207/s15324834basp0202_2.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Autorstwo
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Zasady korzystania
Wydawca posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Artykuły udostępniane są na niewyłącznej licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0 Polska. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie o informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma). Osoby zainteresowane komercyjnym wykorzystaniem zawartości czasopisma proszone są o kontakt z Redakcją.
