Samoświadomość jako moderator wpływu dokonanej autoprezentacji na percepcję siebie po podjęciu decyzji w grze „dyktator”
DOI:
https://doi.org/10.15678/PJOEP.2017.11.04Słowa kluczowe:
samoświadomość, autoprezentacja, altruizm, gra „dyktator”Abstrakt
Badania pokazują, że w odpowiednich warunkach nawet wymuszona autoprezentacja może doprowadzić do zmian w samowiedzy. Ważną rolę w tej relacji odgrywa kilka czynników, w tym m.in. poziom samoświadomości. Celem eksperymentu było sprawdzenie, czy dojdzie do zmiany percepcji siebie w kierunku zgodnym z narzuconą autoprezentacją podczas podejmowania decyzji w grze „dyktator” (DG). Badani zostali poproszeni o to, aby podczas gry zachowywali się (1) jak osoby altruistyczne (cecha powiązana z zachowaniem w DG), (2) jak osoby komunikatywne (cecha niepowiązana z zachowaniem w DG), (3) naturalnie (grupa kontrolna). Wyniki pokazały, że osoby z grupy altruizmu w pomiarze dokonywanym po zakończeniu badania oceniały się jako najbardziej altruistyczne w porównaniu z osobami z pozostałych grup. Internalizacja cechy była tym silniejsza, im bardziej nasilone było wcześniejsze zachowanie prospołeczne. Wykazano także, że internalizacja cechy była tym silniejsza, im wyższy był poziom samoświadomości publicznej. Wyniki te wskazują na istotną rolę samoświadomości w kontekście zmian w percepcji siebie zgodnej z dokonaną autoprezentacją.
Bibliografia
Andersen, S.M., Ross, L. (1984). Self-knowledge and Social Inference: I. The Impact of Cognitive/Affective and Behavioral Data. Journal of Personality and Social Psychology, 46, 280–293. DOI: 10.1037/0022-3514.46.2.280.
Bem, D.J. (1972). Self-perception Theory. W: L. Berkowitz (red.), Advances in Experimental Social Psychology, vol. 6, (s. 2–57). New York: Academic Press.
Camerer, C.F. (2003). Behavioral Game Theory: Experiments on Strategic Interaction. Princeton: Princeton University Press.
Carver, C., Scheier, M. (1981). Attention and Self-regulation. A Control-theory Approach to Human Behaviour. New York: Springer-Verlag.
Cisek, S. (2003). Spostrzegana efektywność autoprezentacji a pojmowanie siebie. Niepublikowana praca doktorska: Uniwersytet Opolski.
Dymkowski, M. (1989). Samowiedza a psychologiczne konsekwencje ocen. Wrocław: Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej.
Dymkowski, M. (1993). Poznawanie siebie. Umotywowane sprawdziany samowiedzy. Warszawa: Wydawnictwo PAN.
Dymkowski, M. (1996). Samowiedza w okowach przywdziewanych masek. Warszawa: Wydawnictwo PAN.
Dymkowski, M. (2000). Autoprezentacja pozbawiona mistyfikacji a pojmowanie siebie. Czasopismo Psychologiczne, 7(2), 147–154.
Dymkowski, M., Cisek, S. (1998). The Impact of Self-presentation Effectiveness on Subsequent Self-beliefs. Polish Psychological Bulletin, 29, 181–197.
Fazio, R.H., Effrein, E.A., Falender, V.J. (1981). Self-perceptions Following Social Interaction. Journal of Personality and Social Psychology, 41, 232–242. DOI: 10.1037/0022-3514.41.2.232.
Festinger, L. (1954). A Theory of Social Comparison Processes. Human Relations, 7, 117–140. DOI: 10.1177/001872675400700202.
Forsythe, R., Horowitz, J.L., Savin, N.E., Sefton, M. (1994). Fairness in Simple Bargaining Experiments. Games and Economic Behavior, 6(3), 347–369. DOI: 10.1006/game.1994.1021.
Hayes, A.F. (2013). Introduction to Mediation, Moderation, and Conditional Process Analysis: A Regression-based Approach. New York: The Guilford Press.
Hayes, A.F., Montoya, A.K. (2017). A Tutorial on Testing, Visualizing, and Probing an Interaction Involving a Multicategorical Variable in Linear Regression Analysis. Communication Methods and Measurements, 11(1), 1–30. DOI: 10.1080/19312458.2016.1271116 .
Hayes, A.F., Preacher, K.J. (2014). Statistical Mediation Analysis with a Multicategorical Independent Variable. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 67, 451–470. DOI: 10.1111/bsmp.12028.
John, O.P., Robins, R.W. (1994). Accuracy and Bias in Self-perception: Individual Differences in Self-enhancement and the Role of Narcissism. Journal of Personality and Social Psychology, 66, 206–219. DOI: 10.1037/0022-3514.66.1.206.
Jones, E.E., Rhodewalt, F., Berglas, S., Skelton, J.A. (1981). Effects of Strategic Self-Presentation on Subsequent Self-esteem. Journal of Personality and Social Psychology, 41, 407–421. DOI: 10.1037/0022-3514.41.3.407.
Kahneman, D., Knetsch, J.L., Thaler, R.H. (1986). Fairness and the Assumptions of Economics. The Journal of Business, 59(4), 285–300. DOI: 10.1086/296367.
Kofta, M., Doliński, D. (2000). Poznawcze podejście do osobowości. W: J. Strelau (red.), Psychologia, tom II: Psychologia ogólna (s. 561–600). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Leary, M. (1999). Wywieranie wrażenia na innych: O sztuce autoprezentacji. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Madeja-Bień, K. (2012). Zmiany samowiedzy jednostki pod wpływem autoprezentacji właściwości moralnych i sprawnościowych. Niepublikowana praca doktorska: Uniwersytet Wrocławski.
Mor, N., Winquist, J. (2002). Self-focused Attention and Negative Effect: A Meta-Analysis. Psychological Bulletin, 128, 638–662.
Nisbett, R.E., Wilson, T.D. (1977). Telling More than We Can Know: Verbal Reports on Mental Processes. Psychological Review, 84, 231–259. DOI: 10.1037/0033-295X.84.3.231.
Ossowski, S. (2000). Z zagadnień psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rhodewalt, F., Agustsdottir, S. (1986). Effects of Self-presentation on the Phenomenal Self. Journal of Personality and Social Psychology, 50, 47–55. DOI: 10.1037/0022-3514.50.1.47.
Schlenker, B.R., Długołęcki, D.W., Doherty, K. (1994). The Impact of Self-presentation on Self-appraisals and Behavior: The Power of Public Commitment. Personality and Social Psychology Bulletin, 20, 20–33. DOI: 10.1177/0146167294201002.
Schlenker, B.R., Weigold, M.F. (1990). Self-consciousness and Self-presentation: Being Autonomous versus Appearing Autonomous. Journal of Personality and Social Psychology, 59, 820–828. DOI: 10.1037/0022-3514.59.4.820.
Schoeneman, T.J. (1981). Reports of the Sources of Self‑knowledge. Journal of Personality, 49, 284–294. DOI: 10.1111/j.1467-6494.
Snyder, M. (1974). Self-monitoring of Expressive Behavior. Journal of Personality and Social Psychology, 30, 526–537. DOI: 10.1037/h0037039.
Szmajke, A. (1995). Popularność w grupie a styl autoprezentacji. Psychologia Wychowawcza, 38, 385–392.
Szmajke, A. (1999). Autoprezentacja: Maski, Pozy, Miny. Olsztyn: Ursa Consulting.
Tice, D.M. (1992). Self-concept Change and Self-presentation: The Looking Glass Self Is also a Magnifying Glass. Journal of Personality and Social Psychology, 63, 435–451. DOI: 10.1037/0022-3514.63.3.435.
Wojciszke, B. (1980). Ewolucja wyjaśniania poznawczego we współczesnej psychologii społecznej. Cz. 2. Konsekwencje teoretyczne dla problemu świadomości. Przegląd Psychologiczny, 23, 281–308.
Wojciszke, B. (2011). Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
Zakrzewski, J., Strzałkowska, A. (1989). Dyspozycyjna koncentracja na sobie: teoria i pomiar. W: R.Ł. Drwal (red.), Techniki kwestionariuszowe w diagnostyce psychologicznej (s. 189–210). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Autorstwo
Autor (Autorzy) artykułu oświadcza, że przesłane opracowanie nie narusza praw autorskich osób trzecich. Wyraża zgodę na poddanie artykułu procedurze recenzji oraz dokonanie zmian redakcyjnych. Przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – pod warunkiem, że praca została zaakceptowana do publikacji i opublikowana.
Zasady korzystania
Wydawca posiada autorskie prawa majątkowe do wszystkich treści czasopisma. Artykuły udostępniane są na niewyłącznej licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0 Polska. Zamieszczenie tekstu artykuły w repozytorium, na stronie domowej autora lub na innej stronie jest dozwolone o ile nie wiąże się z pozyskiwaniem korzyści majątkowych, a tekst wyposażony będzie o informacje źródłowe (w tym również tytuł, rok, numer i adres internetowy czasopisma). Osoby zainteresowane komercyjnym wykorzystaniem zawartości czasopisma proszone są o kontakt z Redakcją.
