Ocena skuteczności programu „Rodzina 500+” w zakresie ograniczenia ubóstwa i zwiększenia dzietności w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2020.0989.0505Słowa kluczowe:
program „Rodzina 500 ”, polityka społeczna, sytuacja demograficzna, dzietność, zasięg ubóstwaAbstrakt
Cel: Celem podjętych rozważań jest ocena skuteczności programu „Rodzina 500+” w zakresie ograniczenia zasięgu ubóstwa i zwiększenia dzietności w Polsce.
Metodyka badań: Jako metodę badawczą wykorzystano analizę danych statystycznych oraz literatury przedmiotu.
Wyniki badań: Wyniki badania dowodzą, że skuteczność programu „Rodzina 500+”, biorąc pod uwagę jego założenia, jest częściowa. Dodatkowe świadczenie wychowawcze wpływa na ograniczenie zasięgu ubóstwa, nie skutkuje natomiast zauważalnym wzrostem dzietności.
Wnioski: Istniejące bariery dotyczące rozrodczości w połączeniu z utrzymującą się od początku lat 90. XX w. wartością współczynnika dzietności na poziomie poniżej 2,0 sprawiają, że pomoc finansowa nie jest dla Polaków wystarczającą motywacją do powiększania rodziny. Do stymulowania rozwoju demograficznego powinny służyć nie tylko transfery pieniężne, potrzebne są przede wszystkim działania łagodzące negatywne skutki przemian społeczno-kulturowych mające wpływ na sytuację demograficzną.
Wkład w rozwój dyscypliny: W artykule podjęto próbę oceny skuteczności programu „Rodzina 500+”, a tym samym ekonomicznej zasadności wprowadzenia najdroższego w historii III RP instrumentu polityki prorodzinnej. Praca prezentuje wielopłaszczyznowe spojrzenie na przyczyny utrzymującej się bardzo niskiej dzietności oraz konsekwencje społeczno-gospodarcze zmiany zasięgu ubóstwa.
Pobrania
Bibliografia
Aizer A., Eli S., Ferrie J., Lleras-Muney A. (2016), The Long-Run Impact of Cash Transfers to Poor Families, „American Economic Review”, vol. 106, nr 4, https://doi.org/10.1257/aer.20140529. DOI: https://doi.org/10.1257/aer.20140529
Albański L., Gola S. (2013), Wybrane zagadnienia z pedagogiki opiekuńczej, Karkonoska Państwowa Szkoła Wyższa w Jeleniej Górze, Jelenia Góra.
Apps P., Rees R. (2004), Fertility, Taxation and Family Policy, „Scandinavian Journal of Economics”, vol. 106, nr 4, https://doi.org/10.1111/j.0347-0520.2004.00386.x. DOI: https://doi.org/10.1111/j.0347-0520.2004.00386.x
Armstrong M. (2018), Who’s Doing Europe’s Housework?, https://www.statista.com/chart/15880/housework-europe-gender-split/ (data dostępu: 31.12.2020).
Becker G.S. (1960), An Economic Analysis of Fertility (w:) Demographic and Economic Change in Developed Countries, National Bureau of Economic Research, Princeton University Press, Princeton.
Becker G.S. (1993), A Treatise on the Family, Harvard University Press, Cambridge–London.
Becker G.S., Barro R.J. (1988), A Reformulation of the Economic Theory of Fertility, „The Quarterly Journal of Economics”, vol. 103, nr 1, https://doi.org/10.2307/1882640. DOI: https://doi.org/10.2307/1882640
Cohen A., Dehejia R., Romanov D. (2013), Financial Incentives and Fertility, „The Review of Economics and Statistics”, vol. 95, nr 1, https://doi.org/10.1162/rest_a_00342. DOI: https://doi.org/10.1162/REST_a_00342
Easterlin R.A. (1975), An Economic Framework for Fertility Analysis, „Studies in Family Planning”, vol. 6, nr 3, https://doi.org/10.2307/1964934. DOI: https://doi.org/10.2307/1964934
EIGE (2020), Gender Equality Index, https://eige.europa.eu/gender-equality-index/2020 (data dostępu: 31.12.2020).
Ekberg J. (2011), Will Future Immigration to Sweden Make it Easier to Finance the Welfare System?, „European Journal of Population”, vol. 27, nr 1, https://doi.org/10.1007/s10680-010-9227-5. DOI: https://doi.org/10.1007/s10680-010-9227-5
Eurostat (2020), https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Fertility_statistics (data dostępu: 31.12.2020).
Feyrer J., Sacerdote B., Stern A.D. (2008), Will the Stork Return to Europe and Japan? Understanding Fertility within Developed Nations, „Journal of Economic Perspectives”, vol. 22, nr 3. DOI: https://doi.org/10.1257/jep.22.3.3
Galor O., Weil D.N. (1993), The Gender Gap, Fertility, and Growth, NBER Working Paper, nr 4550, https://doi.org/10.3386/w4550. DOI: https://doi.org/10.3386/w4550
Gauthier A.H., Hatzius J. (1997), Family Benefits and Fertility: An Econometric Analysis, „Population Studies”, vol. 51, nr 3, https://doi.org/10.1080/0032472031000150066. DOI: https://doi.org/10.1080/0032472031000150066
Grodzka D. (2016), Sytuacja na rynku pracy a decyzje prokreacyjne Polaków, „Studia BAS”, nr 1.
GUS (2020a), Bank Danych Lokalnych, https://bdl.stat.gov.pl/BDL/dane/podgrup/tablica (data dostępu: 9.12.2020).
GUS (2020b), Bank Danych Makroekonomicznych, https://bdm.stat.gov.pl/ (data dostępu: 11.11.2020).
International Labour Organization (2018), https://www.ilo.org/shinyapps/bulkexplorer0/?lang=en&segment=indicator&id=EAP_2WAP_SEX_AGE_RT_A (data dostępu: 31.12.2020).
Kalinowski S. (2020), Poverty in Rural Areas: An Outline of the Problem, „Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia”, vol. 19, nr 4, https://doi.org/10.22630/ASPE.2020.19.4.42. DOI: https://doi.org/10.22630/ASPE.2020.19.4.42
Kalinowski S., Łuczka-Bakuła W. (2008), Ubóstwo ludności wiejskiej województwa wielkopolskiego, Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego, Poznań.
Kalwij A. (2010), The Impact of Family Policy Expenditure on Fertility in Western Europe, „Demography”, vol. 47, nr 2, https://doi.org/10.1353/dem.0.0104. DOI: https://doi.org/10.1353/dem.0.0104
Klimczak W., Kubiński G., Sikora-Wiśniewska E. (2017), Wykluczenie społeczne w Polsce. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Naukowe Exante, Wrocław.
Knapińska M., Woźniak K. (2016), Znaczenie kapitału ludzkiego w rozwoju społeczno-gospodarczym wybranych krajów z różnych regionów świata, „Studia i Prace WNEiZ US”, nr 44/1, https://doi.org/10.18276/sip.2016.44/1-11. DOI: https://doi.org/10.18276/sip.2016.44/1-11
Kotowska I.E. (2014), Uwarunkowania zachowań prokreacyjnych (w:) Niska dzietność w Polsce w kontekście percepcji Polaków. Diagnoza społeczna 2013, red. I.E. Kotowska, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa.
Kotowska I.E., Sztanderska U., Wóycicka I. (2007), Między domem a pracą: rekomendacje, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Laroque G., Salanié B. (2008), Does Fertility Respond to Financial Incentives?, IZA Discussion Papers nr 3575, Institute for the Study of Labor, Bonn. DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.1157260
Ludność. Stan i struktura oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2020 r. Stan w dniu 30 czerwca (2020), GUS, Warszawa.
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2016 r. (2016), GUS, Warszawa.
Makarski K., Tyrowicz J., Malec M. (2019), Fiscal and Welfare Effects of Raised Fertility in Poland: Overlapping Generations Model Estimates, „Population and Development Review”, vol. 45, nr 4, https://doi.org/10.1111/padr.12297. DOI: https://doi.org/10.1111/padr.12297
Milligan K. (2005), Subsidizing the Stork: New Evidence on Tax Incentives and Fertility, „Review of Economics and Statistics”, vol. 87, nr 3, https://doi.org/10.1162/0034653054638382. DOI: https://doi.org/10.1162/0034653054638382
Muszyńska M. (2004), Family Models in Europe in the Context of Women’s Status, Working Papers on Population, Family and Welfare, nr 6, Hungarian Central Statistical Office, Budapest.
Parysek J.J. (2018), Rozwój społeczno-gospodarczy oraz czynniki i uwarunkowania rozwoju (w:) Teoretyczne i aplikacyjne wyzwania współczesnej geografii społeczno-ekonomicznej, red. P. Churski, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, Warszawa.
Pilewski P. (2018), Polska z największym spadkiem do najniższego poziomu w historii. Eurostat podał dane o dzieciach zagrożonych ubóstwem, https://businessinsider.com.pl/finanse/ubostwo-dzieci-w-polsce-historyczny-spadek-dane-eurostatu/0p9prqn (data dostępu: 13.12.2020).
Płusa S. (2015), Bieda wśród polskich dzieci (w:) Społeczno-edukacyjne wymiary wykluczenia i dyskryminacji. W poszukiwaniu rozwiązań i dobrych praktyk, red. E. Sapia-Drewniak, M. Pogorzelska, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
Podstawowe dane dotyczące zasięgu ubóstwa w Polsce w 2016 r. (2017), https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/ubostwo-pomoc-spoleczna/podstawowe-dane-dotyczace-zasiegu-ubostwa-w-polsce-w-2016-r-,19,1.html (data dostępu: 11.12.2020).
Polskie dzieci wśród najmniej zagrożonych ubóstwem w UE (2020), Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, https://www.gov.pl/web/rodzina/polskie-dzieci-wsrod-najmniej-zagrozonych-ubostwem-w-ue (data dostępu: 13.12.2020).
Postawy prokreacyjne kobiet (2013), Komunikat CBOS z badań nr BS/29/2013, Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa.
Prognoza ludności na lata 2014–2050 (2014), GUS, Warszawa.
Robinson W.C. (1997), The Economic Theory of Fertility over Three Decades, „Population Studies”, vol. 51, nr 1, https://doi.org/10.2307/2175074. DOI: https://doi.org/10.1080/0032472031000149736
Shimasawa M., Oguro K. (2010), Impact of Immigration on the Japanese Economy: A Multi-country Simulation Model, „Journal of the Japanese and International Economies”, vol. 24, nr 4, https://doi.org/10.1016/j.jjie.2010.05.002. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jjie.2010.05.002
Siegers J.J. (1987), An Economic Analysis of Fertility, „De Economist”, vol. 135, nr 1, https://doi.org/10.1007/BF01856705. DOI: https://doi.org/10.1007/BF01856705
Urodzenia i dzietność (2018), https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/urodzenia-i-dzietnosc,34,1.html (data dostępu: 9.11.2020).
Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci, Dz.U. poz. 195.
Uzasadnienie rządowego projektu ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (2016), https://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/druk.xsp?nr=216 (data dostępu: 6.11.2020).
Wieczorek G. (2019), Wpływ ubóstwa (biedy) na socjalizację dzieci i młodzieży, „Zeszyty Pracy Socjalnej”, t. 24, nr 4, https://doi.org/10.4467/24496138ZPS.19.025.12009. DOI: https://doi.org/10.4467/24496138ZPS.19.025.12009
Willis R.J. (1973), A New Approach to the Economic Theory of Fertility Behavior, „Journal of Political Economy”, vol. 81, nr 2, https://doi.org/10.1086/260152. DOI: https://doi.org/10.1086/260152
The World Bank (2018), https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators (data dostępu: 31.12.2020).
The World Bank (2020), https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators (data dostępu: 31.12.2020).
World Population Prospects 2019: Highlights (2019), United Nations, New York.
Zasięg ubóstwa ekonomicznego w Polsce w 2016 r. (2017), https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/ubostwo-pomoc-spoleczna/zasieg-ubostwa-ekonomicznego-w-polsce-w-2016-r-,14,4.html (data dostępu: 9.11.2020).
Zasięg ubóstwa ekonomicznego w Polsce w 2017 r. (2018), https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/ubostwo-pomoc-spoleczna/zasieg-ubostwa-ekonomicznego-w-polsce-w-2017-r-,14,5.html (data dostępu: 9.11.2020).
Zasięg ubóstwa ekonomicznego w Polsce w 2019 r. (2020), https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/ubostwo-pomoc-spoleczna/zasieg-ubostwa-ekonomicznego-w-polsce-w-2019-roku,14,7.html (data dostępu: 9.11.2020).
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie / Cracow Review of Economics and Management
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
